Jak powinien wyglądać prawidłowy rozwój mowy dziecka?
Badacze podkreślają, iż porozumiewanie się za pomocą mowy nie jest umiejętnością wrodzoną lecz nabytą. Porozumiewanie się za pomocą mowy to najwyżej ewolucyjnie rozwinięta zdolność człowieka. Naukowy podkreślają, że rozwój mowy dziecka trwa do 7 roku życia, wówczas dziecko powinno mieć utrwaloną poprawną artykulację wszystkich głosek, a także opanowaną technikę mówienia pod względem gramatycznym i składniowym.
Jak zatem przebiega rozwój mowy dziecka od pierwszych dni życia? Leon Kaczmarek wyróżnia cztery etapy rozwoju mowy dziecka:
Pierwszy z nich – okres melodii przybliżę w dzisiejszym wpisie
Okres melodii rozpoczyna się od narodzin i trwa do ukończenia pierwszego roku życia.
Do 6 tygodnia życia trwa tzw. wokalizacja odruchowa – obejmuje spontaniczne dźwięki wydawane przez dziecko.
Od 3 do 4 miesiąca to okres paplania (głużenia) – dziecko wydaje specyficzne dźwięki, które nie mieszczą się w systemie językowym. Początkowo są to dźwięki samoistne, później bywają reakcją na widok bliskiej osoby i dobrego samopoczucia. Towarzyszą im niekontrolowane ruchy całego ciała. Warto pamiętać, że dzieci głuche również głużą jednak po ustaniu tego etapu nie pojawia się już gaworzenie.
Czas pomiędzy 4, a 9 miesiącem życia przypada na gaworzenie – maluch w zamierzony i powtarzalny sposób wydaje dźwięki. Dziecko próbuje replikować dźwięki, które samo wydało lub usłyszało z otoczenia. Pojawia się mlaskanie, prychanie, cmokanie i pierwsze sylaby- ba-ba, ma-ma, da-da. Nową i ważną umiejętnością w nabywaniu mowy jest również gest wskazywania, który pojawia się ok. 9 miesiąca.
Około 10 miesiąca pojawiają się echolalie czyli pierwsze prototypy wyrazów. Dziecko zaczyna wypowiadać pierwsze wyrazy: mama, baba, dada, które odnoszą się do osób z najbliższego otoczenia. Pojawiają się też samogłoski a, o, e, i u, y czy spółgłoski p, b, t, d, m.
Etap rozwoju mowy prawdziwej kształtuje się na około 12. miesiąc życia dziecko reaguje na swoje imię, w jego słowniku może znajdować się nawet 10 słów.
W kolejnych wpisach przybliżę pozostałe etapy rozwoju mowy dziecka.
Karolina Kotlarz-Chyb